Bağışıklık sisteminin eklemleri hedef alarak iltihaplanmasına neden olan bir hastalıktır. Romatoid artrit genellikle el, bilek ve diz eklemlerinde ağrı, şişlik ve sertlik yaratır. Zamanla eklem hasarı ve deformiteye yol açabilir. Erken teşhis ve tedavi, hastalığın ilerlemesini yavaşlatabilir. İlaçlar ve fizik tedavi ile yaşam kalitesi artırılabilir.
Romatoid Artrit Belirtileri Nelerdir?
Özellikle ellerde, bileklerde, dizlerde ve ayaklarda yaygındır. Eklemler genellikle sabahları daha sert ve ağrılı olabilir. Eklemlerdeki sertlik, sabahları, uzun süre hareketsiz kaldıktan sonra belirginleşir. Bu sertlik 30 dakikadan fazla sürebilir. Vücutta oluşan iltihaplanma nedeniyle enerji kaybı ve aşırı yorgunluk hissi sıkça görülür. Hafif ateş, romatoid artrit hastalarında sıkça görülen bir belirtidir. Hastalığın inflamasyon süreci, bazı hastalarda kilo kaybına yol açabilir.
Bazı hastalarda, özellikle eklem çevresinde kızarıklık ve sıcaklık artışı görülebilir. Şişlik ve ağrı, eklem hareketliliğini sınırlayarak, kişinin günlük aktivitelerini zorlaştırabilir. Tedavi edilmediğinde, eklemde kalıcı hasara yol açabilir, bu yüzden erken teşhis ve tedavi çok önemlidir. Eğer bu belirtileri gözlemliyorsanız bir doktora başvurmanızda fayda vardır.
Romatoid Artrit Neden Olur?
Ailede öyküsü olan kişilerde hastalığın görülme olasılığı daha yüksektir. Belirli genetik özellikler, bağışıklık sisteminin normalden farklı şekilde çalışmasına neden olur. Bağışıklık sistemi vücuda zarar verir. Normalde, bağışıklık sistemi enfeksiyonlarla savaşır. Ancak romatoid artrit durumunda bu sistem eklemleri hedef alır, iltihaplanmaya neden olur. Sigara içmek gibi çevresel etmenler, gelişiminde etkili olabilir. Ayrıca bazı enfeksiyonlar da bağışıklık sistemini tetikleyerek hastalığın başlamasına yol açabilir.
Kadınlarda daha yaygın olduğundan, hormonların bu hastalığın gelişiminde rol oynayabileceği düşünülmektedir. Özellikle östrojen hormonunun, bağışıklık sistemini etkileyebileceği ve hastalığı tetikleyebileceği öne sürülmüştür. Genellikle 30-60 yaşları arasında görülür ve kadınlarda erkeklere oranla daha fazla rastlanır. Bu faktörlerin birleşimi, romatoid artrit gelişimine zemin hazırlayabilir. Her bireyin durumu farklıdır ve hastalığın nedeni kişisel faktörlere bağlı olarak değişebilir.
Romatoid Artrit Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Nonsteroidal anti-ınflamatuar ilaçlar (NSAID’ler), ağrı ve iltihaplanmayı hafifletir. Hastalık modifiye edici anti-rheumatizmal ilaçlar hastalığın ilerlemesini engellemeye yardımcı olur. Methotrexate, bu tedavinin başlıca örneklerinden biridir. Biyolojik ajanlar, hücrelerin belirli alanlarını hedef alarak, bağışıklık sistemini baskılar ve iltihaplanmayı azaltır. Anti-TNF tedavileri (etanercept, infliksimab) en yaygın kullanılan biyolojik ajanlardır.
Kortikosteroidler, şiddetli iltihaplanmaların hızla azaltılmasında kullanılır. Ancak uzun süreli kullanımı yan etkiler oluşturabilir. Fiziksel terapistler, eklem hareketliliğini artıran ve kas gücünü destekleyen egzersiz programları oluşturur. Bu, eklemlerin sertleşmesini ve zayıflamasını engellemeye yardımcı olur. Eğer ilaç tedavisi ve diğer yöntemler yeterli gelmezse, cerrahi müdahaleler gerekebilir.
Eklem değiştirme (Total Eklem Protezi), eklemlerin ciddi şekilde zarar görmesi durumunda yapılır. Sinovektomi, eklemi çevreleyen zarın (sinovyal zar) çıkarılması işlemidir. Obezite, romatoid artrit semptomlarını kötüleştirebilir. Sağlıklı bir diyet, vücut ağırlığının kontrol edilmesine yardımcı olur. Düzenli egzersiz, eklem sağlığını iyileştirirken, aşırı zorlamalardan kaçınılmalıdır. Akupunktur, masaj terapisi, ısı-soğuk tedavileri ve bitkisel tedaviler bazı hastalar için semptomları hafifletir. Ancak, bu yöntemler genellikle doktor gözetiminde kullanılmalıdır. Psikolojik stres yaratabilir. Depresyon ve anksiyete, tedavi sürecini olumsuz etkileyebilir. Psikoterapi veya destek grupları, hastaların hastalıkla başa çıkmalarına yardımcı olabilir. Tedavi kişiye özel olmalı ve hastanın durumu, yaşı, genel sağlık durumu gibi faktörler göz önünde bulundurularak düzenlenmelidir.